ROADTEST BMW 2800 - 2800A
BMW hanteert voor zijn zescilinders met voorliefde het begrip
"topwagen". Afgezien van het feit, dat BMW onder het vurig aanvoerderschap van
koopman en "image-artist" Hahnemann toch al een zeer sterke voorkeur heeft voor
het gebruik van krasse terminologiën, is dat geliefkoosde "topwagen" ook een
commerciële noodzakelijkheid. De zescilinders móeten immers duidelijk tegen slechts
één concurrent opboksen: Mercedes. Iets dat gezien de verkoopcijfers (speciaal hier te
lande) ook verdraaid goed lukt.
Daarom is het eigenlijk zo vreemd, dat BMW zélf dat "topidee" een beetje
verzwakt. Namelijk door van die zescilinder een 2500- én 2800-versie te brengen. Een
beetje onbegrijpelijk, want naar onze smaak heeft naast die 2800 de 2500 niet zo
verschrikkelijk veel bestaansredenen. Tenzij men natuurlijk die 2500 alleen maar zou
willen zien als een soberder, iets minder potente "poor mans 2800", doch
dát doet weer afbreuk aan dat idee van "topwagen". Unaniem waren alle
redactieleden, die in de wagen hebben gereden (en dat was veel en vaak) het erover eens,
dat de 2800, en níet de 2500 de materialisatie genoemd moet worden van BMWs
zescilinder "topreeks". En de relatief geringe meerprijs zózeer waard, dat
verstandige mensen naar de 2500 niet meer behoeven om te zien.
We hebben de 2800 in twee uitvoeringen tegelijk te gast gehad, met de handgeschakelde
vierbak en met de automatische versnellingsbak. We geloven namelijk (en des te sterker na
de testperiode met beide BMWs) dat in een wagen van deze allure een automaat
gewoonweg thuishóórt.
Dat past bij het totaalcomfort, dat de wagen biedt. En dat past ook bij de
motorkarakteristiek. Want ook al levert de handgeschakelde 2800 duidelijk betere
acceleratiecijfers op dan de automaat, we ontveinzen ons niet, dat de manier van rijden,
die wij bij het meten van de acceleratietijden praktiseren (móeten, omdat we immers
optimale cijfers willen meten), niet de manier van rijden is van de gemiddelde gebruiker
van deze auto. In de alledagspraktijk zal dan ook de automaat bij de stoplichten sneller
en pittiger blijken dan de handgeschakelde versie, en alleen sportief ingestelde lieden
(die dan ook nog een sportieve bui moeten hebben) zullen kans zien die automaat voorbij te
streven. Met íets klammere handen en een wat hoger adrenalinegehalte, dát wel!
MOTOR
De rollenbankmetingen van beide wagens tonen een nogal groot verschil. Toch is het
dezelfde motor het verschil in pks (bijna dertig paarden) is iets, dat geheel
op rekening van de koppelomvormer van de automatische versie geschreven moet worden. In de
koppelgrafiek is de werking van die omvormer goed af te lezen: absoluut gezien ligt het
koppel lager, maar het komt op een nauwkeurig door de fabriek bepaald aantal toeren vrij
abrupt opzetten, om vervolgens het voor de automatische transmissie noodzakelijke aantal
toeren absoluut exact op één waarde te blijven. Er zit daar is die koppelomvormer
voor! veel minder "speling" in dan in het koppel van de handgeschakelde
versie. De door de werking van de omvormer noodzakelijke slip is de achtergrond voor het
geringer topvermogen, en dientengevolge ook voor de iets geringere wegprestaties.
De motor is verder prachtig stil, voortreffelijk soepel en "week". Zó beschaafd
eigenlijk, dat men er de toch bijzondere prestaties niet "vanaf hoort". De motor
start zeer vlot, maar heeft wat kouddraaiproblemen, iets dat we bij de test van de 2500 in
januari van dit jaar niet noteerden (wat opgelucht gezien de slechte reputatie die de
viercilinders hebben) maar nu toch bij beide wagens weer hinderlijk ervoeren. En zulks
hoewel het beslist niet koud was tijdens de testperiode.
TRANSMISSIE
In de aanhef van deze test hebben we het al over de transmissies gehad. Naar onze smaak
hóórt in een wagen als deze een automaat. En de prestaties van de wagen in handen van de
gemiddelde gebruiker zullen er niet minder om zijn. De automaat wordt bediend via een op
de transmissietunnel aangebrachte selector, die géén ter plaatse gemarkeerde posities
heeft. In plaats daarvan gaat op het dashboard een lampje branden uit een rij, die de
selectorposities aangeeft. Het is even wennen, om niet naar de gehanteerde selectorhefboom
te kijken, maar dat op de tast te doen en onderwijl een lampjesrij op het dashboard in de
gaten te houden. Toch zijn die lampjes wel erg handig we zouden ze alleen zo graag
gecombineerd zien met een serie corresponderende letters en tekens op het selectorsegment.
Het is nu toch wel een beetje een verrassing wélk lampje er uiteindelijk na een
selectormanoeuvre zal gaan branden.De versnellingsverhoudingen liggen uitnemend, men trekt
bij vol ingetrapt gaspedaal met de automaat tot omstreeks zesduizend toeren pal bij
het toerental waarbij maximaal vermogen ontwikkeld wordt. Doet men het met de rechtervoet
wat kalmer aan, dan valt het schakelpatroon navenant lager in de toeren, maar door de
tussenkomst van de koppelomvormer steeds in het maximale draaimoment.
De handgeschakelde bak doet het prima, zijn versnellingsverhoudingen liggen uitnemend. De
positie van de versnellingspook is goed, zij het een tikje te veel in voorwaartse
richting, de schakelmomenten zijn duidelijk gemarkeerd, alles gaat even zijig en soepel.
De koppeling zou een pietsje minder druk moeten vergen.
WEGEIGENSCHAPPEN
De wagen is prachtig neutraal van stuurkarakter er is hard mee te rijden zonder dat
gevaarselementen ontoelaatbaar optreden. Bij het naderen van de wegvastheidsgrenzen komt
er wat overstuur op de proppen. En bij hoge (wérkelijk hoge) snelheden in lange bochten
begint men de grenzen van de achterasconstructie een beetje te voelen, de wagen wordt dan
een heel klein tikje zweverig en verliest iets aan stabiliteit. Bij hoge snelheden laat
ook de zijwindongevoeligheid, zo duidelijk bij normaler tempo, langzamerhand iets te
wensen over.
Al met al kan men stellen, dat de wagen exceptioneel goed op de weg ligt. Het is zó
gesteld, dat de grenzen van de wegvastheid bij deze 2800 iets duidelijker gemarkeerd
liggen dan bij de 2500, omdat de eerste gewoonweg iets meer in zijn mars heeft. Men kan er
snéller mee, en daardoor bemerkt men ook meer dan met de kleinere makker, dat elke
constructie zijn einde heeft. De koetswerkhelling in bochten is uitgesproken gering.
BESTURING
De wagen stuurt licht en exact. Om het wat nadrukkelijker te zeggen we hebben in
alle jaren, dat we met testwagens te maken hebben gehad, slechts hoogst zelden een auto in
handen gehad, die béter stuurt dan deze BMW. En die hoogst enkele uitzondering was dan
gegarandeerd heel veel duurder.
De draaicirkel van de wagen is heel acceptabel, het stuur is niet te indirect. Die
besturing is eigenlijk wel het allersterkste punt aan de hele automobiel.
REMMEN
Onmiddellijk ná dat allersterkste punt moeten de remmen genoemd worden. Ze doen hun taak
exact zoals van de remmen van een zó potente klassewagen verwacht mag worden. Hun servo
is bijster geslaagd, hun werking nauwkeurig voorspelbaar en doseerbaar. Noodremmingen
vanuit hoge snelheid gaven geen enkel probleem, ook niet bij stugge herhaling. Fading trad
in het geheel niet op. Koersafwijkingen van betekenis evenmin. De handrem is
voortreffelijk, iets dat men bij veel wagens, óók in deze per saldo stevig dure
klasse nogal eens heel anders ziet.
RIJPOSITIE
Wie een verschrikkelijk duur interieur ambieert, zal gewoonlijk de keuze en aanschaf van
het "gestoelte" daarop afstemmen. Want hoe veeleisender de mens in algemene zin
wordt, hoe heviger kleine, onverzorgde details hem gaan irriteren. Het is ongeveer in
déze sfeer dat de rijpositie in de 2800 zich laat beschrijven. Want dit onderdeel kreeg
in de bij deze test gepubliceerde cijferwaardering een "7/8". En
is dit cijfer op het rapport van een normale leerling een alleszins bevredigende zaak, bij
die o zo selecte groep topleerlingen is het matigjes, en vereist het een bestraffende blik
van de leraar. En zó is de rijpositie van de BMW 2800! Goed, redelijk houvast biedend aan
zijn berijder en zelfs in hoge mate vermoeidheid voorkomend. Maar toch mankeert er aan de
styling der zetels net dát raffinement, dat men had mogen verwachten.
Om te beginnen zit men wat aan de hoge kant (welke opmerking we overigens ook al bij de
test van de 2500 in januari maakten). De té hoge kant, dachten we. Een ruimere
verstelbaarheidsmogelijkheid van de stoel zelf (betere hoogteverstelling), zou de
aankomende BMW rijder net dat beetje extra "Personlichkeit" verschaffen, dat
voor ons gevoel synoniem is met het begrip klassewagen. De zitpositie ten opzichte van
stuur en pedalen is verder overigens voortreffelijk. Ook lange tot zeer lange benen laten
zich plezierig strekken, terwijl de stand der pedalen een ruim scala van
bespelingsmogelijkheden open laat. De versnellingspook ligt voor normale mensen lekker in
de "vallijn" des rechterhands, slechts zéér lange mensenkinderen zullen wat
moeite hebben (omdat de stoel dan vér naar achteren staat) met de derde versnelling.
UITZICHT
Het uitzicht in de 2800 is voortreffelijk te noemen. Ondanks of eigenlijk méde
dóór die wat hoge zit. Als een Russische Tsaar die tijdens de wolvenjacht
goedkeurend zijn landerijen overziet, kan men achter het stuur van "Der Grosse"
de blik over het fraai gelijnde koetswerk laten glijden. Opvallend is de zeer kleine dode
hoek van de raamstijlen.
Achter- en zijzicht zijn uitmuntend en pas in zulk een glazen kooi weet men waarlijk
schone, spiegelende ruiten extra te waarderen. En ook de ruitenwissers zijn daarop
afgestemd. De onder het stuur geplaatste bedieningshandel van die wisser vergt enige
gewenning, doch zorgt dan ook voor blinkende spic-en-spanruitjes.
INTERIEUR
Het interieur van de BMW munt uit door enerzijds een men zou geneigd zijn te zeggen
"on-Duitse" grote soberheid en anderzijds toch een verschrikkelijke hoop
raffinement. Het is geen oogverblindend interieur met een ontelbaar aantal meters, knoppen
en andere dingsigheidjes, bedoeld om de eigenaar de status van een ex-straaljagerpiloot te
geven. Maar dátgene wat men móet zien, staat in duidelijk afleesbare getallen of
symbolen te pronk. Snelheidsmeter en toerenteller zijn goed afleesbaar, terwijl hetzelfde
voor de temperatuurmeter en de benzinemeter geldt.
De ventilatie is meer dan voortreffelijk, makkelijk bereikbaar en uitnemend te regelen.
Opbergruimtes zijn er genoeg: naast het ruime handschoenenvak (en wie legt dáár nou
écht nog handschoenen in) heeft men onder de middenconsole een voortreffelijke ruimte
voor al die zaken die tijdens langere autoritten zo broodnodig zijn. Zoals goede tabak en
sigaretten, zonnebril, of wat dies meer zij. De voorstoelen schilderden wij reeds bij het
hoofdstuk "rijpositie", gewoon góéd, doch voor een dergelijke klassewagen een
tikkie te weinig uitgebalanceerd. De achterbank schept redelijk ruimte, al had het
en alweer bij lánge rijders wel wat ruimer gekund, terwijl ook het comfort van de
achterbankers wel wat verfijnder had mogen wezen.
De totaalindruk die men echter bij het interieur krijgt is er een van robuustheid en
degelijkheid en bovenal van functionaliteit. Geen flauwekul, geen overbodige gadgets. Een
"rústgevend" interieur!
GELUIDSHINDER
Een van de wezenlijk belangrijke factoren bij het lange afstandrijden is de hoeveelheid
lawaai die de gepijnigde automobilistenoren bereikt. Een kwantum dat bij de BMW 2800 tot
het allernoodzakelijkste minimum beperkt blijft, want het geluidsniveau is de in de
cijferlijst geplaatste "9" ten volle waard. Een juweel van een geruisloze
krachtbron, zoals men niet vaak tegenkomt. En ook de transmissie is een pure decibelhater
te noemen.
Rijwind dringt wél door tot het interieur, doch in hoeveelheden die ver binnen het
redelijke blijven en slechts op slechtere wegen is het wiel-weg-contact een factor die wat
irriterend geruis kán produceren. Maar mág het dan ook? Het is ongeveer het intrappen
van een open deur, als we stellen dat vooral bij de duurdere automobielen de strijd tegen
de geluidshinder als zeer belangrijk wordt gekenmerkt. Dat zulks bij BMW een
overduidelijke overwinning te zien geeft, onderstreept de kwaliteit van dát wat wij als
"topklassewagen" definiëren.
Een van de wezenlijk belangrijke factoren bij het lange afstandrijden is de hoeveelheid
lawaai die de gepijnigde automobilistenoren bereikt. Een kwantum dat bij de BMW 2800 tot
het allernoodzakelijkste minimum beperkt blijft, want het geluidsniveau is de in de
cijferlijst geplaatste "9" ten volle waard. Een juweel van een geruisloze
krachtbron, zoals men niet vaak tegenkomt. En ook de transmissie is een pure decibelhater
te noemen.
Rijwind dringt wél door tot het interieur, doch in hoeveelheden die ver binnen het
redelijke blijven en slechts op slechtere wegen is het wiel-weg-contact een factor die wat
irriterend geruis kán produceren. Maar mág het dan ook? Het is ongeveer het intrappen
van een open deur, als we stellen dat vooral bij de duurdere automobielen de strijd tegen
de geluidshinder als zeer belangrijk wordt gekenmerkt. Dat zulks bij BMW een
overduidelijke overwinning te zien geeft, onderstreept de kwaliteit van dát wat wij als
"topklassewagen" definiëren.
CONCLUSIE
Er wordt buiten Duitsland zelfs nú nog vaak min of meer denigrerend gesproken over het
"Wirtschaftswunder", een begrip dat voor jaloerse lieden immer aanleiding is om
bepaalde geschiedkundige wijsheden te debiteren. Los van iedere filosofie moet gesteld
worden dat als men deze 2800 als een van de (vele) resultaten van dat wonder
beschouwt het een uitdrukking is die in dit automobilistische kader volkomen
terecht is.
Want hoe lang geleden is het nu helemaal dat BMW het dagelijkse straatbeeld opvulde met de
kleine en inmiddels uit productie zijnde automobieltjes onder de naam
"700"?
En ondanks die ontstellend korte spanne tijds ziet men in München kans om naast het
spreekwoordelijk goede bier een automobiel te brouwen die zich zonder meer kan meten met
íedere concurrent in zijn klasse! Sterker nog, die naar onze smaak in die duurdere klasse
eigenlijk de béste is. Een elegante en bepaald niet prollerige lijn en
vormgeving, een strak en modern interieur, een juweel van een motor en een rijgedrag dat
zich in superlatieven laat uitdrukken vindt men niet iedere dag. En nu weten we het wel,
de stereotiepe opmerkingen: "En Mercedes dan
?" Welnu, we geloven dat
hoewel bij voorbeeld de Mercedes 250 Coupé zeer goed vergelijkbaar is deze
2800 toch een ietwat ándere groep mensen zal aanspreken. Een wat kryptische verklaring
die zich moeilijk laat omschrijven. De BMW 2800 is vooral een tikkeltje sportiever dan
zijn collegas uit Stuttgart! Zélfs de automaatversie. Of beter nog, vóóral de
automaatversie, want het sprookje van de sportief imago verwekkende gietijzeren steel uit
de vloer wordt nu echt wel ouderwets. Men zou het misschien en dan héél
voorzichtig kunnen omschrijven als: "een Mercedes voor de oudere manager, een
BMW 2800 voor de young executive, de topman, op weg naar de top, met alle spirit en
sportiviteit daaraan eigen. Het is een niet geheel sluitende vergelijking maar het geeft
toch wel weer wat we bedoelen, namelijk dat de BMW 2800 een wagen is die comfort,
temperament, sportiviteit én rust combineert. En dat een fabriek binnen enkele jaren tijd
kans ziet om zon auto te bouwen, is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Hóógst
opmerkelijk! Dat de BMW 2500 naast die 2800 we zeiden het reeds in de inleiding
eigenlijk een beetje wazig schittert, een tikkeltje een verblekende glans krijgt,
is duidelijk.
Dat de 2800 dientengevolge in feite de opvolger, vervanger van die 2500 zou moeten zijn,
ligt voor de hand. Hoewel ook dát product uit Bavaria zich in veel opzichten kan meten
met de beste van zijn concurrenten.
Dat de BMW 2800 en dan speciaal de versie met automaat met Apollo-achtige snelheid werd bijgeschreven op onze o zo exclusieve lijst van "nog te bezitten automobielen" behoeven we na dit relaas eigenlijk niet eens meer te melden. Maar voor de goede orde !
BMW 2800 IN CIJFERS
(afwijkend cijfer 2800 Automaat tussen haakjes;
6 voldoende; 7 = ruim voldoende; 8 = goed; 9 = zeer goed)
MOTOR
Elasticiteit
8
Geluidsniveau
9
Koude start
7
Elasticiteit
8
Geluidsniveau
9
Koude start
7
TRANSMISSIE
Versnellingsbakverhoudingen 8½ (9)
Bedieningsgemak
8
Synchronisatie
8 (-)
Geluidsniveau
8
Versnellingsbakverhoudingen 8½ (9)
Bedieningsgemak
8
Synchronisatie
8 (-)
Geluidsniveau
8
RIJEIGENSCHAPPEN
Besturing
9
Remmen
8
Bochtgedrag
7
Zijwindongevoeligheid
8
Veercomfort
7
Veerdemping
6
Besturing
9
Remmen
8
Bochtgedrag
7
Zijwindongevoeligheid
8
Veercomfort
7
Veerdemping
6
INTERIEUR
Ventilatiemogelijkheden
8
Uitzicht
8
Bagageruimte
7
Afwerking
8
Rijpositie
7½
Ventilatiemogelijkheden
8
Uitzicht
8
Bagageruimte
7
Afwerking
8
Rijpositie
7½
TECHNISCHE GEGEVENS
(afwijkende gegevens 2800 automaat vet gedrukt)
(afwijkende gegevens 2800 automaat vet gedrukt)
MOTOR
Watergekoelde zescilinder lijnmotor, voorin gemonteerd, boring 86 mm, slag 80 mm,
cilinderinhoud 2788 cm³, compressieverhouding 9 op 1, maximum vermogen volgens
fabrieksopgave 170 DIN pk @ 6000/min-¹, maximum vermogen gemeten aan de aangedreven
wielen 139 / 112 pk @ 6000 / 5500 /min-¹, maximum koppel volgens
fabrieksopgave 24 DIN mkg @ 3600/min-¹, elektrische installatie 12 volt, vermogen
wisselstroom generator 630 watt, accu 55 Ah, 2 carburateurs, mechanische brandstofpomp,
enkele bovenliggende nokkenas.
Watergekoelde zescilinder lijnmotor, voorin gemonteerd, boring 86 mm, slag 80 mm,
cilinderinhoud 2788 cm³, compressieverhouding 9 op 1, maximum vermogen volgens
fabrieksopgave 170 DIN pk @ 6000/min-¹, maximum vermogen gemeten aan de aangedreven
wielen 139 / 112 pk @ 6000 / 5500 /min-¹, maximum koppel volgens
fabrieksopgave 24 DIN mkg @ 3600/min-¹, elektrische installatie 12 volt, vermogen
wisselstroom generator 630 watt, accu 55 Ah, 2 carburateurs, mechanische brandstofpomp,
enkele bovenliggende nokkenas.
TRANSMISSIE
Aandrijving op achterwielen, enkelvoudige droge plaatkoppeling met 4-versnellingsbak,
waarvan alle overbrengingen gesynchroniseerd, overbrengingsverhoudingen 1ste
versnelling 3,85 / 2,50, 2e versnelling 2,08 / 1,50, 3e
versnelling 1,375 / 1,0, 4e versnelling 1,0, achteruit 4,13 / 2,0,
differentieelreductie 3,45 op 1.
Aandrijving op achterwielen, enkelvoudige droge plaatkoppeling met 4-versnellingsbak,
waarvan alle overbrengingen gesynchroniseerd, overbrengingsverhoudingen 1ste
versnelling 3,85 / 2,50, 2e versnelling 2,08 / 1,50, 3e
versnelling 1,375 / 1,0, 4e versnelling 1,0, achteruit 4,13 / 2,0,
differentieelreductie 3,45 op 1.
ONDERSTEL
Zelfdragende carrosserie, onafhankelijke voorwielophanging met schroefveren, McPherson,
achter onafhankelijke vering met schuinstaande draagarmen, niveau regelende schokdempers
achter, bekrachtigde schijfremmen rondom, bandenmaat 175 x 14, worm en
rol-stuurinrichting, 4½ omwentelingen van aanslag tot aanslag.
Zelfdragende carrosserie, onafhankelijke voorwielophanging met schroefveren, McPherson,
achter onafhankelijke vering met schuinstaande draagarmen, niveau regelende schokdempers
achter, bekrachtigde schijfremmen rondom, bandenmaat 175 x 14, worm en
rol-stuurinrichting, 4½ omwentelingen van aanslag tot aanslag.
MATEN, GEWICHTEN EN INHOUDEN
Wielbasis 2692 mm, spoorbreedte voor 1446 mm, achter 1464 mm, lengte 4700 mm, breedte 1750
mm, hoogte 1450 mm, rijklaar gewicht 1340 kg, draaicirkel 10,5 meter, inhoud benzinetank
75 liter, motorcarter 5 liter, koelsysteem 12 liter.
Wielbasis 2692 mm, spoorbreedte voor 1446 mm, achter 1464 mm, lengte 4700 mm, breedte 1750
mm, hoogte 1450 mm, rijklaar gewicht 1340 kg, draaicirkel 10,5 meter, inhoud benzinetank
75 liter, motorcarter 5 liter, koelsysteem 12 liter.
STANDAARDUITRUSTING
Brandstofmeter, watertemperatuurmeter, toerenteller, dagkilometerteller,
laadstroomcontrolelamp, oliedrukcontrolelamp, brandstofreservewaarschuwingslamp, klok,
sigarenaansteker, ruitensproeier gecombineerd met wisser, kachel, verklikkerlamp
grootlicht, verklikkerlamp achterruitverwarming, achteruitrijlampen, binnenverlichting
automatisch bij openen portier, lichtschakelaar op dashboard, dimschakelaar aan
stuurkolom, choke automatisch, handrem op de vloer, alarmknipperlichtinstallatie.
Brandstofmeter, watertemperatuurmeter, toerenteller, dagkilometerteller,
laadstroomcontrolelamp, oliedrukcontrolelamp, brandstofreservewaarschuwingslamp, klok,
sigarenaansteker, ruitensproeier gecombineerd met wisser, kachel, verklikkerlamp
grootlicht, verklikkerlamp achterruitverwarming, achteruitrijlampen, binnenverlichting
automatisch bij openen portier, lichtschakelaar op dashboard, dimschakelaar aan
stuurkolom, choke automatisch, handrem op de vloer, alarmknipperlichtinstallatie.
PRIJS
BMW 2800 21.896
BMW 2800 Automaat 23.520
PRESTATIES
(gegevens 2800 automaat vet gedrukt)
(gegevens 2800 automaat vet gedrukt)
Topsnelheid
201 / 194 km/h
201 / 194 km/h
Acceleratie
0 40 km/h in 2,4 / 2,9 s
0 60 km/h in 4,5 / 5,3 s
0 80 km/h in 6,8 / 7,6 s
0 100 km/h in 9,9 / 10,6 s
0 120 km/h in 12,5 / 14,6 s
0 140 km/h in 18,1 / 21,0 s
0 160 km/h in 26,6 / 29,4 s
80 120 km/h in 9,9 / 7,6 s
Benzineverbruik
Rustig gereden traject 1 op 9,9 / 8,5
Zeer snel gereden traject 1 op 4,6 / 4,3
Totaal gemiddelde 1 op 7,5 / 7,3
Rustig gereden traject 1 op 9,9 / 8,5
Zeer snel gereden traject 1 op 4,6 / 4,3
Totaal gemiddelde 1 op 7,5 / 7,3
Uit: Autovisie 36/1969