TEST BMW-ALPINA 328

HARTTRANSPLANTATIE

Uit: sport auto 4/1979. Door Jürgen Rapp. Vertaling: Bram Visser, 2005.

Wie droomt er niet van te rijden met de grote BMW-zescilindermotor in het kleine BMW 3-seriemodel? Alpina vervult deze droom voor 45.700 mark. Kan de BMW Alpina 328 bevredigen?

Welke autofan droomt er niet stiekem van in een kleine onschijnbare sedan te zitten en met een dikke Porsche of Mercedes kat en muis te spelen. Als bestuurder van een BMW 323i kan dat tot snelheden van 190 km/h, maar daarboven of op bochtige buitenwegen zal men steeds het nakijken hebben. Daarbij moet men oppassen dat men op zijn beurt niet de achterkant van een getunede VW Golf te zien krijgt. Exemplaren met 140 pk zijn meer dan 200 km/h snel en in bochten razendsnel. Maar tegen dergelijke verrassingen is er een eenvoudig middel: een dikke motor in een kleinere sedan transplanteren.

Deze manier is actueler dan ooit. De verscherpte uitlaatgaseisen bemoeilijken de toelating van zwaar gekietelde motoren. Seriemotoren met meer cilinderinhoud worden alleen beperkt door de grootte van de motorruimte. Om dergelijke problemen op te lossen, is er voor BMW-automobielen de firma Alpina in Buchloe. Die heeft zich gespecialiseerd van BMW’s nog betere auto’s te maken. Ze moeten niet alleen exclusiever zijn, maar ook nog zuiniger. Maar vóór alles moeten ze prestaties leveren die maatgevend zijn en de concurrentie in de schaduw stellen.

Die concurrenten hoeven niet persé alleen Porsche of Mercedes te zijn, ze mogen ook van BMW zelf zijn. Maakt niet uit of het een 528i is, of het topmodel 733i, of een van de snelle coupés zoals de 218 pk sterke 635 CSi. Ze vormen alle de maatstaf, waaraan Alpina-auto’s worden gemeten.

Alpina wil de beste auto’s ter wereld bouwen

Daarom moet directeur Burkard Bovensiepen naar het beste zoeken en de optimale mix vinden, vooral wat betreft het onderstel. Een BMW-Alpina mag ook niet meer lawaai maken dan een standaard BMW, integendeel, hij moet nog meer loopcultuur en rijcomfort bieden. De bestuurder wil niet alleen snel van A naar B komen, maar zo ontspannen mogelijk zijn doel bereiken.

Aan deze hoge eisen te voldoen is niet eenvoudig, vooral omdat de standaard BMW op dit punt nauwelijks te wensen overlaat. Alleen de weekheid van het onderstel en de zitpositie worden vaak bekritiseerd, maar men is in München de klanten al met een sportafstelling tegemoet gekomen.

Alpina ging in Buchloe consequenter te werk. Op basis van de begrensde bouwlengte in de motorruimte van de 3-serie kwam alleen de 2,8 liter zescilinder in aanmerking, die echter in de 528i al 184 pk ontwikkelt. Optimalisering van de verbrandingsruimtes en verhoging van de compressieverhouding tot 9,5:1 moeten samen met de Zenith-DL-inspuiting (van Pierburg/Solex) en het Gilet-uitlaatsysteem 200 pk garanderen.

Het voor het eerst in kleine serie toegepaste inspuitsysteem, dat volgens het principe van de luchthoeveelheidsmeting functioneert, moet samen met de Hartig-ontsteking (zonder verdeler) ook voor bijzonder gunstige verbruikscijfers zorgen. Door een computer laat de ontsteking zich nagenoeg naar believen verstellen, wat zorgt voor een beter aanpassing aan de motoromstandigheden. Daardoor wordt voldaan aan de verscherpte emissie-eisen, zodat de TÜV-horden voor de Alpina-BMW geen probleem zijn.

De inbouw van de grotere zescilinder motor heeft echter meer consequenties. Ten bate van de gewichtsverdeling werd de accu in de kofferbak geplaatst, waar hij nu naast de extra tank direct boven de achteras zit. Daardoor wordt de bagageruimte iets kleiner, maar door de keurig afgewerkte bekleding is dat pas in tweede instantie zichtbaar.

De tot dusver door de motor aangedreven ventilator werd voor de koeler geplaatst en wordt nu elektrisch ingeschakeld. De plaatsrovende verdeler kon door de vol elektronische Hartig-ontsteking toch al worden uitgespaard, zodat er onder de motorkap geen plaatsgebrek is. Indrukwekkend is de eenvoudig opgebouwde Zenith-inspuiting, die zich netjes tegen de cilinderkop heeft aangevlijd en goed toegankelijk is.

Keilvorm door voorspoiler en verlaging van de vooras

De BMW Alpina 328 valt echter niet alleen door deze innerlijke zaken op. Uiterlijk staat hij er al heel anders bij dan de serie-BMW. De superlage banden van het type Pirelli P7 komen samen met de slank ogende Alpina spaakvelgen zo lichtvoetig en sportief over, dat het verschil lijkt op dat tussen een sportschoen en een werklaars.

Door de keurig gemonteerde voorspoiler en de verlaging van de vooras ten opzichte van de achterkant ontstaat de indruk van een keilvorm, die door het Alpina strependesign nog wordt versterkt. Deze maatregel zorgt natuurlijk voor een betere aërodynamica en een hogere druk op de voorwielen.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de testwagen exact 222,2 km/h snel was en daarbij zo keurig rechtuit liep, dat het hoge tempo noch door de bestuurder noch door de bijrijder werd geregistreerd. Dat is helemaal niet vanzelfsprekend, want bij de BMW’s van de 3-serie zijn al bij 180 km/h af en toe stuurcorrecties noodzakelijk.

De glanzende prestatie van Alpina is dan ook minder gelegen in de transplantatie van een toch al goede motor, maar in de doelbewuste verbetering van het onderstel. Speciaal ontwikkelde veren, die door Ahle werden gemaakt, beperken het zijwaarts overhellen en de carrosseriebewegingen zo goed, dat bij de stabilisatoren aan voor- en achteras niet eens de hardste afstelling hoefde te worden gekozen. De progressieve veren reageren samen met de gasgevulde schokdempers van Bilstein zeer goed op kleine wegoneffenheden en zorgen daardoor voor een rijcomfort dat goed wegcontact toelaat, zonder dat het te straf overkomt.

Zo spaarzaam als de uiterlijk attributen gezaaid zijn, zo mager is ook de vormgeving van het interieur gehouden. Alleen de stoelen met Alpina designstof springen in het oog. Bij nauwkeuriger blik vallen details zoals het Momo stuurwiel, een voetsteun voor de linker voet, het Pioneer stereocassettesysteem en een speciale Alpina pookknop op.

Dat Bovensiepen tot in het kleinste detail heeft nagedacht, is te merken aan de instrumenten, die er weliswaar uitzien als de originele BMW-klokken, maar waarvan de cijferschalen voor kilometers per uur en toeren per minuut exact zijn aangepast aan de 328 en daarom ook zijn voorzien van Alpina-letters. Van extra instrumenten werd afgezien, omdat Alpina vertrouwen in de techniek heeft en de cockpit zo functioneel mogelijk wilde vormgeven. Het bewijs wordt geleverd door de goed zijdelingse steun biedende Recaro stoelen, waaraan de gordelsluitingen zijn bevestigd.

De vijfversnellingsbak is nu goed te schakelen

De schakeling van de Getrag vijfversnellingsbak is intussen verbeterd, zodat voor de bestuurder aan ideale voorwaarden wordt voldaan om de mogelijkheden van een dermate verbeterde BMW te benutten.

Het enige schoonheidsfoutje leert de 328-bezitter bij de koude start kennen. Weliswaar springt de zescilinder motor spontaan aan, maar hij is voor het stationair toerental zo mager afgesteld, dat hij er in koude toestand bij een stoplicht graag mee ophoudt. Zodra de bedrijfstemperatuur bereikt is, snort de B6-2,8, zoals de Alpina-motor intern heet, met 600 toeren per minuut voor zich uit.

Reeds vanuit dit lage toerental spreekt de motor naadloos aan en trekt bij 4000/min krachtig door. Bij 6850/min grijpt de begrenzer in, maar dat gebeurt veel soepeler dan bij de traditionele begrenzers, waar de boel wordt uitgeschakeld. De Hartig-ontsteking zorgt voor constant vermogen, zodat ongewenste reacties op wisselende belasting wordt voorkomen.

Het is indrukwekkend hoe de BMW-Alpina er boven de 100 km/h nog eenschepje bovenop doet. Blijft de vierde versnelling tot 205 km/h ingeschakeld, dan kan ook de 240 pk sterke Porsche 928 niet meekomen. Omdat de BMW-zescilinder vanaf elk toerental direct oppakt, is men tegen elke verkeerssituatie opgewassen, vooral snelle inhaalmanoeuvres.

Boven de 6000/min loopt de Alpina-motor mechanisch en akoestisch nog zo zijdezacht, dat de bestuurder steeds verleid wordt, het snelheidsbereik boven de 200 km/h te benutten. Door de vijfde versnelling, die een zeker overdrivekarakter heeft, zakt het toerental bij topsnelheid (222,2 km/h) tot 6150/min, waardoor het benzineverbruik binnen de perken blijft.

Hoewel de testwagen bijna steeds volledig werd belast, was het gemiddelde verbruik 14,2 liter per 100 km, wat een absolute topwaarde is. Als de BMW-Alpina 328 in het tempo van een Mercedes 300 Diesel zou worden gereden, zou het verbruik onder de 10 liter liggen.

Hoewel Alpina op de achteras de bredere 205/50 VR15-banden heeft gemonteerd, was het problematisch om de 200 pk vanuit stilstand op de weg te brengen. De bereikte waarde van 7,6 seconden voor 0 naar 100 km/h zou met een sperdifferentieel nog beter zijn geweest. Maar Alpina vindt die niet nodig, omdat inderdaad het binnenste achterwiel in een bocht alleen bij extreem bochtenrijden doordraait.

Supertijd op het kleine Hockenheim-circuit

Bij normaal rijden is in elk geval vast te stellen dat de 328 zich in de bocht met het buitenwiel krachtig verzet tegen de middelpuntvliedende kracht, zodat men daar het draaipunt van het totale bochtgedrag vermoedt. Het gevoel is echter dusdanig, alsof de band wat uitstulpt en dan tamelijk onverwacht zijn zijdelingse steun verliest.

Het dan intredende overstuur kan door de bestuurder eenvoudig met twee bewegingen in de greep worden gehouden. Ten eerste is de besturing ondanks de bekrachtiging zo exact, dat er gecontroleerd kan worden tegengestuurd, en ten tweede stabiliseert de Alpina-BMW zich meteen na het terugnemen van het gaspedaal. De bestuurder beheerst daarmee elke situatie, maar hij moet bij het rijden op de grens een goed balansgevoel hebben om optimaal snel te zijn.

Dan zijn er in Hockenheim op het kleine circuit tijden te bereiken, die met een Porsche, ongeacht of het een Turbo of een 928 is, niet te realiseren zijn. Daar ook de overige rijproeven (zie vergelijkingstabel) op de wedeltest na optimaal werden afgelegd, kan van een uitstekend gelukte onderstelafstemming worden gesproken.

Dit oordeel wordt nog eens bevestigd door het feit dat de BMW-Alpina 328 samen met de Opel Monza C 3.0 E de enige testwagen is, die alle rijproeven aflegde boven de 100%-basiswaarde. Meestal vallen de concurrenten in een van de disciplines af, daar de auto speciaal in een bepaalde richting werd getrimd.

De Alpina-BMW heeft dus de uitgebalanceerdheid van een Opel Monza, die momenteel als absolute maatstaf voor wegligging geldt, maar biedt wat betreft de gereden rondetijden een duidelijke plus tegenover de modelleerling van Opel. Een auto die in de sport auto-rijproeven op een gemiddelde van 106% komt, zal moeilijk te vinden zijn. In de toekomst geldt dus de BMW-Alpina 328 als de te slagen auto. Hij is nu de maatstaf voor de toekomst.

BMW-Alpina 328: maatstaf voor de toekomst

De grootste prestatie daarbij is echter zonder twijfel, hoe de negatieve invloed van de superbrede banden, die normaal gesproken de rechtuitloop en het comfort verminderen, werd uitgeschakeld. Ook het BMW-typische zelfsturend vermogen, dat bij de meeste modellen wisselt van onderstuur in abrupt overstuur, kon bijna worden onderdrukt.

Door versteviging van het differentieeldeksel, dat met zijn grote ribbels ook de olietemperatuur doet dalen, kan de achterasdrager spelingsvrijer worden gelagerd, zodat de zelfsturende bewegingen werden gereduceerd. Zo ontstaat over het geheel genomen een weggedrag, dat herinnert aan vroegere BMW’s, maar door de doelgerichte onderstelverbeteringen een paar klassen hoger ligt.

Deze klassenverbetering moet men echter zelf beleven, bijvoorbeeld als men ’s nachts met 200 km/h van Stuttgart naar Hamburg rijdt en dan na krap vier uur rijden zonder vermoeidheid uit de Recaro-stoel stapt.

Men moet het zelf genieten, op een mooie zondagmorgen over slingerende buitenwegen van de ene bocht naar de andere te swingen. De Alpina-BMW 328 kan alles, ook als hij in racetempo over de Nürburg- of Hockenheimring scheurt en de remfading merkbaar wordt. Hij kan in alle situaties overtuigen, zelfs als er comfort van hem gevraagd wordt.

Deze harmonieuze afstemming, deze gelukkige synthese tussen fascinatie en verstand, biedt geen enkele andere sedan en natuurlijk ook geen sportwagen van het slag Ferrari of Lamborghini, die minder ruimte en comfort bieden. Ondanks een prijs van 45.700 mark zou daarom de BMW-Alpina 328 mijn droomauto zijn.

* met sportief onderstel
** Het gemiddelde van alle tot nu toe door sport auto geteste straatauto’s is 100%. Voorbeeld: 105% betekent een 5% betere waarde dan het gemiddelde.

OVERIGE BMW