KLEINE VERSTERKING

Test BMW 323i De zescilinder van het sportiefste 3-seriemodel kreeg 11 pk meer vermogen.

Uit: auto motor und sport 21/1983. Door Werner Schruf. Vertaling: Bram Visser, 2005.

De BMW-technici hadden geen gelukkige hand bij de programmasamenstelling van de zescilindermodellen van de nieuwe 3-serie. De 320i en de sportiefste versie, de 323i, zaten vergeleken met hun voorgangers qua vermogen dichter op elkaar. Waar er oorspronkelijk 21 pk verschil was, kromp dit bij de modelwisseling in de herfst van vorig jaar tot 14 pk, wat voor een groot deel werd veroorzaakt door de vermogensvermindering van de 2,3 liter inspuitmotor van 143 tot 139 pk. Doorgewinterde en aan vermogensgroei gewende BMW-rijders ondervonden deze teruggang als een bittere teleurstelling.

Een klein jaar later volgt nu een soort goedmakertje: het vermogen van de sterkste Drie werd na de fabrieksvakantie voor het modeljaar 1984 verhoogd tot nominaal 150 pk. Niet alleen de wensen van vermogensbeluste klanten en de groeiende concurrentiedruk droegen bij aan de vermogenscorrectie van de 2,3 liter motor. Dr. Karlheinz Lange, directeur Motorconstructie bij BMW: ‘Met het toenemen van de productie, klopt de fabricage steeds beter. Het gevolg is – en dat geldt voor bijna elke motor – een geringe vermogensstijging ten opzichte van exemplaren uit de eerste series.

De 2,3 liter inspuitmotor dreigde zelfs de wettelijk vastgelegde vermogenstolerantie van plus/minus 5% naar boven toe te overschrijden. Om bij de noodzakelijke nieuwe typologie van de 323i met een rond vermogensgetal te komen, werd kortweg 150 pk tot na te streven doel verklaard. Als eenvoudige en goedkope mogelijkheid de daarvoor nog missende vier tot vijf paardenkrachten te mobiliseren, besloot men na meerdere pogingen tot het vergroten van het dubbelloopsgedeelte van het uitlaatsysteem, dat het uitlaatspruitstuk verbindt met de eerste demper.

Niet onder de indruk van verbeterde fabricagekwaliteit en vrijere ademhaling van het uitlaatsysteem bleek het koppel dat net als vroeger 205 Nm bij 4000/min bedraagt. Het 11 pk hogere vermogen wordt nu duidelijk later bereikt, namelijk bij 6000 in plaats van 5300 krukasomwentelingen.

Is de vermogenstoename tijdens het rijden te merken? Subjectief zijn er nauwelijks verschillen merkbaar, wat mede veroorzaakt wordt door het feit dat ook de eerste 323i geen stakker was. Maar objectief is er niet veel veranderd. Een blik op de gemeten prestaties toont dat de verschillen ten faveure van de nieuwe uitvoering slechts marginaal zijn. Ook de actuele 323i is een zeer goed accelererende en snelle auto.

Meer voelbare dynamiek, en daar komt het bij een BMW toch op aan, bereikten de Münchenaren echter door een gewijzigde eindoverbrenging. Waren ze bij de eerste zescilinders van de nieuwe 3-seriegeneratie, en vooral bij de 320i, door de keus van een lange overbrenging voor een reductie van het benzineverbruik hun doel voorbij geschoten, nu volgt dan de verplichte correctie. Bij de 323i bewerkstelligt de ongeveer 6% kortere overbrenging van de asaandrijving een geringe verbetering van het acceleratievermogen in de hoogste versnelling. Dat draagt er toe bij dat men de vijfde versnelling, die een overdrivekarakter heeft, vaker gebruikt en geheel onbewust op bijvoorbeeld snelwegstijgingen langer gebruikt, dan bij de voorganger het geval was. Op het benzineverbruik blijft deze modificatie evenmin van nadelige invloed als de versterking van de motor: met een testverbruik van 12,3 l/100 km beweegt de 323i zich op bekend niveau, dat absoluut gezien echter geenszins als voorbeeldig bestempeld kan worden.

Voorbeeldige eigenschappen heeft de 2,3 liter inspuitmotor echter in andere disciplines te bieden, en niet weinige ook. Hij behoort nog steeds tot de beste zescilinders die men überhaupt kan kopen. De lijnmotor draait turbineachtig moeiteloos tot meer dan 6000/min, reageert in koude en warme toestand schokvrij en spontaan op gaspedaalbewegingen, laat over het gehele toerenbereik niets merken van trillingen en loopt zo zijig en stil, dat het een ware vreugde is. Wat betreft gecultiveerdheid, maar niet in de vermogensontwikkeling, kan alleen de tweeliter-machine van de 320i daaraan tippen. Als enige fout valt een licht schokken bij stapvoets rijden op, als de luchtschuif van de L-Jetronic-inspuiting bij 1200/min passief wordt en de benzinetoevoer weer begint.

Met de aandrijfunit en de prestaties van de sportieve kleine BMW kan men dus zeer tevreden zijn. Dat geldt voor het grootste deel ook voor de rijeigenschappen. De 323i houdt zich in bochten verregaand onproblematisch, omdat hij onder bijna alle omstandigheden licht onderstuurd tot neutraal blijft. De oude BMW-deugd, in het grensgebied met de achterzijde richting buitenkant bocht te gaan, kent de Drie alleen in extreme situaties. Zelfs bij zeer snel bochten rijden voldoet het in de praktijk meestal de stuuruitslag lichtjes terug te nemen om het zich zacht aankondigende overstuur op te heffen. Dat lukt met de normale besturing (stuurbekrachtiging alleen tegen 1059 mark meerprijs) zeer goed, omdat die voldoende licht werkt en steeds een goed wegdekcontact doorgeeft. Alleen bij rangeren vermindert de voor de rest goede handelbaarheid van de compacte limousine; dan moet al stevig worden aangepakt. De remmen (vier schijven) werken onberispelijk en zijn ook bij hoge belasting betrouwbaar. Te wensen over laten daarentegen de rechtuitloop en de, bij sterk accelereren in enge bochten, geringe tractie van het bochtbinnenste achterwiel.

Bij het veercomfort moet men zich met wat minder tevreden stellen. Het in zijn geheel straf afgestemde onderstel openbaart vooral bij snellere rijwijze zwakheden op kleine en middelgrote oneffenheden, waarbij de verticale bewegingen van vooral de achteras maar slecht gedempt aan de passagiers worden doorgegeven. De vroeger bekritiseerde en ook bij de 320i voorkomende wankelbewegingen van de opbouw op bochtige hobbelige wegen waren bij deze testwagen minder geprononceerd dan verwacht.

De 323i heeft in zijn nieuwe uitvoering dus een beetje aan beweeglijkheid gewonnen. Wie echter de oude uitvoering bezit en geërgerd is, vanwege de opwaardering reeds zo snel na de modelwisseling, heeft bij nuchtere beschouwing der zaken geen reden om zich bedrogen te voelen. Want aan de soevereine motorisering van de 323i is er niets fundamenteels veranderd.

* L= lijnmotor; V= V-motor  ** ohc=bovenliggende nokkenas ohv= onderliggende nokkenas  *** vanaf sept. 1983 3,64:1

OVERIGE BMW