Uit: auto motor und sport 19/1977. Door: Helmut Eicker. Vertaling: Bram Visser, 2005.

RIJBERICHT BMW 323i

’SECHS-APPEAL’

Kleine BMW-limousinen nu ook met zescilindermotoren.

Toen BMW twee jaar geleden de nieuwe 3-serie presenteerde, was er niet alleen lof voor de opvolgers van de 02-bouwserie. Veel BMW-vrienden zagen dat de hoofdkenmerken van de kleine BMW, die als compacte sportlimousine met veel vermogen een begrip was, te veel waren verwaterd.
In het streven naar een groter koperspubliek, maar ook verontrust vanwege de destijds in een kwade reuk gekomen sportiviteit, hadden de verantwoordelijke mensen bij BMW de nadruk bij de nieuwe kleine auto meer op comfort- en rendementskenmerken (normale benzine) gelegd. Maar de nieuwe modelserie kreeg ook kritiek door een aanvankelijk onbevredigende onderstelafstemming als mede door fouten, die gedeeltelijk terug te voeren waren op problemen met de productieaanvang.
Intussen zijn deze problemen grotendeels opgelost. Tot op heden werden er meer dan 275.000 stuks van de 3-serie verkocht, wat bewijst dat de kleine Münchense limousines allang succesvol zijn.
Om dit succes op de lange termijn veilig te stellen (de 02-serie zat negen jaar in het programma), maar ook om nadrukkelijk vermogensbewuste BMW-rijders beter tevreden te kunnen stellen, werd de 3-serie nu onderworpen aan de eerste grote modelinnovatie. Belangrijkste verandering is hierbij de invoering van de nieuwe ‘kleine’ zescilinder lijnmotoren met twee liter cilinderinhoud in carburateuruitvoering en met 2,3 liter als inspuitversie.
Door deze beide krachtbronnen werden de tweeliter viercilindermotoren van de modellen 320 en 320i en ook van de 520 afgelost. De modellen 316 en 318 gaan daarentegen ongewijzigd het nieuwe modeljaar in, zodat de 3-serie nu als volgt is samengesteld:
- BMW 316 – DM 14 980,- Viercilinder 1573 cm³, 90 pk bij 6000/min
- BMW 318 – DM 15 980,- Viercilinder 1766 cm³, 98 pk bij 5800/min
- BMW 320 – DM 17 980,- Zescilinder 1990 cm³, 122 pk bij 6000/min
- BMW 323i – DM 20 350,- Zescilinder 2315 cm³, 143 pk bij 6000/min

Carrosserie: bij de tijd
Ondanks de ingrijpende wijzigingen onder de motorkap bij de 320 en de 323i onderscheiden de nieuwe versies zich uiterlijk nauwelijks van hun voorgangers. Op de grille zitten de typeaanduidingen (320 en 323i) die de sterkte van de motor aangeven en beide voertuigen hebben standaard – zoals tevoren de 320i – banden in de maat 185/70 HR13, die op 5,5 inch brede velgen zijn gemonteerd.
Een extra herkenningsteken van topmodel 323i vormt het uitlaatsysteem, waarvan de beide eindpijpen links en rechts naast de achterste nummerplaat uitmonden.
Wat de carrosserie betreft hadden de BMW-technici eigenlijk ook nauwelijks aanleiding tot veranderingen. De compacte, tweedeurs opbouw voldoet aan alle redelijke passieve veiligheidseisen, hij is uitstekend overzichtelijk, op de voorstoelen is alle ruimte en achterin is hij voldoende ruim voor een auto van dit formaat.
De vormgeving van het dashboard en de plaatsing van alle bedieningselementen kan net als vroeger voorbeeldig bestuurdersgericht genoemd worden.

Motoren: comfortaandrijving in klein formaat
Terwijl de 323i bij eerste proefritten in dit opzicht (qua dashboard – vert.) een oude bekende bleek, voelde hij wat aandrijving betreft als een volledig nieuwe auto aan.
Weliswaar herinnert de nieuw ontwikkelde kleine zescilinder in geluid en loopkarakteristiek aan de grote BMW-zescilinders, maar in de omgeving van de kleine compacte limousine ontwikkelt hij een opmerkelijke eigenheid. De motor verschuift de proporties duidelijk ten gunste van actieve vermogensgerichtheid.
Dat ligt natuurlijk in eerste instantie aan de gestegen prestaties, maar ook aan het feit dat het hogere gewicht de auto als geheel soevereiner en solider doet lijken. Het gevoel van vermogensgerichte soevereiniteit wordt daarbij nog versterkt door de hoge loopcultuur en het gebrek aan trillingen van de toerengewillige motor.
Comfortverhogend is ook de langere achterasoverbrenging (3,54 tegen 3,64 bij de 320i), die het toerental ongeveer vijf procent verlaagt, wat vooral op lange ritten met tevredenheid werd geregistreerd.
Hetzelfde liggen de verhoudingen bij de nieuwe 320, waarbij ten opzichte van zijn viercilindervoorganger de toename aan motorcomfort en stille loop nog duidelijker opvalt.
Terwijl de oude 320 niet in het minst vanwege zijn korte eindoverbrenging van 3,90:1 tamelijk hinderlijke bromgeluiden veroorzaakte, loopt de kleinste BMW-zescilinder over het gehele toerenbereik uitgesproken zijig en stil.
Een latere test moet het antwoord op de vraag geven of de nieuwe zescilinder motoren zo zuinig met brandstof zullen omgaan, als de hoge compressieverhoudingen 9,5:1 en 9,2:1 (320) doen verwachten. In principe zijn zescilinder motoren bij gelijke cilinderinhoud vanwege hogere wrijvingsverliezen iets onzuiniger dan viercilinders. Beide modellen – 320 en 323i – hebben superbenzine nodig, de tankinhoud werd bij alle 3-seriemodellen vergroot tot 58 liter.
Standaard worden alle vier de varianten uitgerust met vierversnellingsbakken van de firma Getrag, alleen de modellen 318 en 320 zijn naar wens met een ZF-automaat te verkrijgen. Later kunnen de beide zescilinders bovendien ook met een vijfbak worden geleverd.

Onderstel: detailwijzigingen
Ondersteltechnisch moesten vanwege het toegenomen gewicht en de hogere prestaties diverse modificaties worden verricht. Afgezien van de al genoemde wielen werd het dragende gedeelte van de vooras versterkt en werden vering en demping opnieuw afgesteld. De 323i kreeg daarnaast nog een remsysteem met vier schijven, waarvan de voorste inwendig zijn geventileerd.
De voor proefritten beschikbaar gestelde 323i was uitgerust met stuurbekrachtiging, die echter nog niet kon overtuigen. Maar toch lijkt het doelmatig om bij de kleine zescilindermodellen niet af te zien van dit extra, vanwege de handelbaarheid.
In de wegligging is tegenover de viercilindermodellen de zwaardere motor weliswaar merkbaar, maar toch maakt dat geen inbreuk op de typische wendbaarheid van de kleine BMW-modellen. Op de gewichtsverdeling heeft de zescilinder motor eerder een positieve uitwerking. Bij een hoger voertuiggewicht ligt nu ongeveer 53 procent op de vooras en 47 op de achteras. De gewichtsverdeling van het overeenkomstige viercilindermodel bedroeg ongeveer 56:44.
Op het veercomfort heeft het hogere gewicht eveneens een voordelige invloed. Het vroegere stuiteren van de vooras op dwarsrichels kon bij de straffer afgestelde 323i niet worden geconstateerd.
Zeker hebben de BMW-marktstrategen, gezien de wereldwijde energiediscussie, met de invoering van de kleine zescilindermodellen een moedige stap gedaan. Dat het afgezien daarvan een succesvolle stap zal zijn, mag, gezien de geboden en vooral de trouwste BMW-vrienden aansprekende kwaliteiten, niet betwijfeld worden.

ONDERSTEL – Zelfdragende carrosserie, voor individuele wielophanging met dwars geplaatste draagarmen en veerpoten, achter individuele wielophanging met scheef geplaatste draagarmen en veerpoten, voor en achter hydraulische telescoop schokdempers, stabilisatoren, tandheugelbesturing, hydraulisch tweekrings remsysteem met bekrachtiging, remkrachtregelaar, schijfremmen voor en achter (voor inwendig geventileerd), BMW 320: voor schijven-, achter trommelremmen, mechanische handrem op de achterwielen, velgen 5,5 J x 13, staalgordelbanden 185/70 HR13.
AFMETINGEN – wielbasis 2563 mm, spoor 1386/1399 mm, buitenmaten 4355 x 1610 x 1380 mm.

OVERIGE BMW