TEST BMW 728 EN 733i AUTOMAAT

Uit: Autokampioen 32/1977. Met dank aan Frans Vogel.

Sinds kort staan de eerste exemplaren van de nieuwe 7-serie bij de BMW dealers in de showroom te pronk, waarmee de dagen van de 2500 tot en met 3.3Li modellen geteld zijn.
   De nieuwe typen onderscheiden zich op talrijke punten van hun voorgangers. De carrosserie vertoont weliswaar wezenlijke punten van overeenkomst met de oude modellen, maar ook duidelijke verwantschap met de vormgeving van de 3- en 5-serie. Een fraai en modern koetswerk derhalve, met duidelijke BMW kenmerken. De afmetingen van de nieuwe modellen zijn iets groter dan die van hun voorgangers. De wielbasis is 11 cm groter, het koetswerk is 16 cm langer en 5 cm breder. Ook aan het onderstel is nogal gedokterd, met name aan de geometrie van de voorwielophanging. Het remsysteem met rondom schijfremmen is thans uitgerust met diagonaal gescheiden circuits.
   De nieuwe serie omvat een drietal modellen, de 728, de 730 en de 733i, die zich onderling zowel door cilinderinhoud en motorvermogen als door uitrusting onderscheiden. De 2,8 liter motor van de 728 is dezelfde als die in de vroegere 2800, zij het met detailwijzigingen aan de carburateur. Dit laatste geldt ook voor de 3 liter van de 730. De 733i heeft 3,2 liter motor met brandstofinspuiting en contactloze transistorontsteking.
   Nieuw is ook het boogvormig uitgevoerde dashboard, evenals het verwarmings- en ventilatiesysteem. De opbrengst hiervan is bijzonder groot; de pneumatische bediening lijkt aanvankelijk wat ingewikkeld, maar dat is slechts van korte duur.
   De voornaamste verschillen wat betreft de uitvoering tussen de goedkoopste versie, de 728, en het duurste type, de 733i, betreffen onder meer een centraal vergrendelingsysteem voor portieren, kofferdeksel en benzinetankvulopening, warmtewerend glas en geprofileerde achterbank met hoofdsteunen.
   Voorts heeft de 733i het van de 633 CSi al bekende controlepaneeltje dat na drukken op een testknop via oplichtende lampjes informatie verschaft over het niveau van motorolie, koelwater en ruitensproeiervloeistof, over de werking van stop- en achterlichten en de slijtagetoestand van de remblokken. De lichtmetalen velgen, waarmee het testexemplaar was uitgerust, behoren niet tot de standaarduitvoering. Alle drie versies zijn met een automatische transmissie verkrijgbaar.

In ’t kort
De BMW 728 en de 733i automaat zijn zeer fraaie, luxueuze en comfortabele wagens, die uitermate hoge prestaties leveren. De onderlinge verschillen wat de prestaties betreft zijn bijzonder gering, waarbij echter niet vergeten moet worden dat de geteste 728 een handgeschakelde bak had en de 733i uitgerust was met een, overigens voortreffelijk schakelende automaat. Het brandstofverbruik is uiteraard niet gering, maar normaal voor wagens van deze categorie. Ook de rijeigenschappen zijn bijzonder goed. Dank zij de variabele stuurbekrachtiging blijft het wegcontact bij zeer hoge snelheden redelijk goed bewaard, terwijl de wagens bij lage rijsnelheden gemakkelijk te manoeuvreren zijn. Het gemak van de automaat past uiteraard uitstekend bij het zeer comfortabele karakter van deze wagens. Wat het comfort betreft vormt eigenlijk het windgeruis het enige dissonant; bij langdurig rijden met hoge snelheden zijn deze geluiden wat hinderlijk. De uitrusting van de wagens is zeer veelomvattend, de afwerking is zeer veelomvattend, de afwerking is uitermate goed verzorgd, desondanks zijn de aanschaffingsprijzen bepaald niet laag te noemen.

Prijzen
Per 2 augustus 1977
BMW 728 – ƒ 41.654,-
BMW 730 – ƒ 47.849,-
BMW 733i – ƒ 54.988,-

Plus en min
+ uitstekende prestaties
+ uitstekende rijeigenschappen
+ zeer comfortabel
+ complete uitrusting
+ fraaie vormgeving
- relatief sterk windgeruis
- hoge aanschaffingsprijs


Motor
Voorin geplaatste, watergekoelde zescilinders-in-lijn. Dezelfde motoren als voorheen, wel zijn diverse detailveranderingen doorgevoerd, onder meer aan de carburatie. Bij de inspuitmotor, dezelfde motor als van de 633 CSi, is het D-Jetronic systeem vervangen door het modernere, eveneens elektronisch gestuurde L-Jetronic inspuitsysteem. Deze motor heeft bovendien transistorontsteking zonder contactpunten.
   728: cilinderinhoud 2788 cc. DIN-vermogen 170 pk bij 5800 omw/min. Koppel 233 Nm bij 4000 omw/min. Specifiek vermogen 61,0 pk/liter, een wat hoge waarde, maar dit hoge prestatiepotentieel wordt zelden volledig en nooit langdurig achtereen aangesproken. Specifiek gewicht 9,2 kg/pk, een zeer gunstige verhouding.
   733i: cilinderinhoud 3210 cc, zowel boring als slag zijn groter dan bij de 2,8 l versie. DIN-vermogen 197 pk bij 5500 omw/min. Koppel 280 Nm bij 4300 omw/min. Specifiek vermogen 61,4 pk/liter, een fractie hoger dan bij de 2,8 liter motor. Specifiek gewicht 8,2 kg/pk, eveneens een bijzonder gunstige verhouding.

Prestaties
Op een bijzonder hoog niveau. Topsnelheid van de 728 is 194 km/h, 2 km/h hoger dan de fabrieksopgave. De top van de automatische 733i werd geklokt op 196 km/h, 2 km/h lager dan de fabrieksopgave; voor de handgeschakelde versie van de 733i wordt een top van 205 km/h opgegeven.
   Enorm snelle en moeiteloze acceleratie vanuit stilstand. De verschillen tussen beide versies zijn minimaal, waarbij uiteraard wederom rekening gehouden moet worden met het feit dat een handgeschakelde en een automatische versie vergeleken worden. De 728 is iets sneller van start af, de 733i trekt – ondanks de automaat – bij zeer hoge snelheden iets beter door. Tot snelheden van omstreeks 160 km/h reageren beide wagens bijzonder fel op het gaspedaal, pas daarboven gaat het wat meer moeite kosten.
   Zeer soepele motor, uitstekende trekkracht bij lage toerentallen. Veel schakelen is bepaald niet noodzakelijk, zelfs is de vierde versnelling in stadsverkeer nog wel bruikbaar. De automaat schakelt in de stad bij constante rijsnelheden regelmatig op naar de hoogste versnelling.

Brandstofverbruik
   Uiteraard niet gering, maar dat is van wagens van dit formaat en met deze prestaties ook niet te verwachten. Bij lage rijsnelheden is het verbruik al niet gering, boven snelheden van boven circa 120 km/h neemt het bovendien sterk progressief toe, althans bij de carburateurversie; bij de inspuitmotor kon het verbruik bij constante rijsnelheden met onze apparatuur niet worden gemeten.
   Bij de huidige snelheidsbeperkingen zal het gemiddelde verbruik van de 728 schommelen rond de 1 op 8 à 1 op 9; bij de automatische 733i zal dat liggen tussen 1 op 7 en 1 op 9. Rijdt men de wagens naar wat ze waard zijn, dan zal het gemiddelde verbruik van de 728 variëren tussen 1 op 6 en 1 op 8 en dat van de 733i tussen 1 op 5 en 1 op 7; normale cijfers, prestaties en wagenafmetingen in aanmerking genomen. Het hogere verbruik van de 733i is vooral het gevolg van de automaat; bij de handgeschakelde versie hiervan zal het verbruik in dezelfde grootteorde liggen als dat van de 728.

Transmissie
   Achterwielaandrijving.
   728: volledig gesynchroniseerde vierversnellingsbak met vloerschakeling. Zeer licht en soepel schakelende bak, tamelijk directe bediening. Korte, goed onder handbereik staande pook op een hoge en tamelijk brede middentunnel. Uitstekend werkende synchromeshes. Achteruit goed vergrendeld. De koppeling komt soepel in aangrijping, de benodigde pedaalkracht is iets hoger dan men bij een dergelijke comfortabele wagen zou verwachten.
   733i aut.: volautomatische transmissie (ZF) met een hydraulische koppelomvormer in combinatie met een planetair tandwielstelsel met drie versnellingen. Zeer soepel schakelende automaat, ook bij maximale prestaties schakelt de automaat soepel over en is er van een schok nauwelijks sprake. Voor het terugschakelen en voor het toepassen van het kick-down effect geldt hetzelfde. Selectiehandel op de middentunnel, goed onder handbereik. Positieaanduidingen duidelijk zichtbaar op het dashboard, verlichte indicatieschaal. De motor kan alleen in de parkeer- en in de neutrale stand gestart worden. Bij het opschakelen is er in het geval van handbediening geen beveiliging tegen te hoge motortoerentallen, bij het terugschakelen met handbediening is de eerste versnelling wel, de tweede echter niet beveiligd tegen deze te hoge motortoerentallen.

Besturing
   Niet uitgesproken direct, zeker niet voor wagens met stuurbekrachtiging. Desondanks een zeer exacte bediening; de mate van bekrachtiging is afhankelijk van het motortoerental, waardoor de bekrachtiging bij lage rijsnelheden maximaal is, terwijl bij hoge rijsnelheden het wegcontact redelijk goed bewaard blijft; bij de 733i overigens iets beter dan bij de 728, waarschijnlijk als gevolg van de iets bredere banden bij eerstgenoemde. De bediening, met name bij lage rijsnelheden, is bij de 728 ook wat lichter dan bij de 733i, maar hinderlijk zwaar is deze bij laatstgenoemde zeker niet. Vrijwel neutraal stuurkarakter met een lichte neiging tot onderstuur.

Koersvastheid op rechte weg
   Bijzonder positief. Oneffenheden in het wegdek hebben geen invloed op de koers, zijwind, ook bij zeer hoge rijsnelheden, nauwelijks. Een zeer rustige besturing, die een belangrijke bijdrage levert tot het algehele comfort.

Gedrag in bochten
   Eveneens zeer goed. Uitbreken van de achteras is er, ondanks de grote trekkracht aan de achterwielen, niet bij, maar uiteraard moet men onder wat minder gunstige omstandigheden met enig beleid het gaspedaal bespelen.
   Het overhellen van de carrosserie is minimaal, wel helt het koetswerk bij geringe stuuruitslagen relatief sterk over. Dribbelverschijnselen doen zich niet voor.

Handelbaarheid en bediening
   De algehele bediening is uitermate gemakkelijk, bij de 733i speelt bovendien het gemak van de automaat een positieve rol. Benodigde apparatuur goed onder handbereik. Ruitenwisser en sproeierschakelaar aan de stuurkolom. De hoofdlichtschakelaar zit op het dashboard, maar binnen het directe bereik van de bestuurder. Tipstand voor clignoteurs. Vlotte starter, automatische choke.
   Ook de handelbaarheid geeft nauwelijks problemen; de wagens zijn mede dankzij de stuurbekrachtiging vlot en gemakkelijk wendbaar in stadsverkeer. Goed uitzicht, de voorzijde van de wagen is goed gemarkeerd, de achterzijde in wat mindere mate. De blinde hoeken ter zijde van de achterruit zijn voor het uitzicht schuin naar achteren nauwelijks hinderlijk, hetzelfde geldt voor de hoofdsteunen op de rugleuningen van de voorstoelen. Wel zijn de voorruitstijlen nogal fors bemeten.

Vering
   Soepel en comfortabel, zonder ook weer een overdreven soepele indruk te wekken. Grote oneffenheden worden uitstekend verwerkt, kleinere worden in verhouding wat duidelijker doorgegeven. Uitstekende schokdemperwerking.

Algeheel comfort
   Staat op een zeer hoog niveau. De motoren zijn, behalve bij hoge toerentallen, bijzonder geruisarm, resonanties doen zich vrijwel niet voor. De banden veroorzaken betrekkelijk weinig bijgeluiden. Windgeruis is echter bij hogere rijsnelheden wel duidelijk waarneembaar, uiteraard mede als gevolg van het ontbreken van duidelijke motorgeluiden, maar toch in sterkere mate dan wenselijk is.
   De rustige besturing, de vering en de zitpositie leveren eveneens positieve bijdragen tot het algehele comfort.

Remmen
   Rondom schijfremmen. Rembekrachtiging. Bereikbare vertraging bijzonder hoog. Blokkeerverschijnselen doen zich vrijwel niet voor, zodat de wagens ook bij krachtig afremmen vanaf hoge snelheid uitstekend onder controle blijven. Benodigde pedaalkracht gering, desondanks is het pedaal goed doseerbaar.
   Bereikbare handremvertraging eveneens ruimschoots voldoende.

Carrosserie
   Vierdeurs, zelfdragend. Fraai, modern ontwerp met een tijdloze vormgeving. Uitstekend verzorgde afwerking.

Interieurruimte
   Zowel voor- als achterin zijn er nauwelijks problemen, de beenruimte is ruimschoots voldoende, de hoofdruimte is voldoende, echter niet overbemeten. Achterin zijn zowel de hoofd- als beenruimte eveneens voldoende groot.

Bagageruimte
   Zeer ruime en keurig afgewerkte koffer, echter met een vrij hoge opstaande rand aan de achterzijde. Het reserve wiel staat rechtop tegen de rechter zijwand.
   In het interieur is een ruim, afsluitbaar en verlicht dashboardkastje. Bakken in de voorportieren, tassen in de rugleuningen van de voorstoelen. Aflegbakje in de console op de middentunnel, de 733i heeft voorts nog een bakje met een deksel tussen de voorstoelen.

Zitplaatsen
   Voorin zeer royale en comfortabele zij het vrij harde stoelen, die een goede steun geven, ook in zijdelingse richting. De bestuurdersstoel is zowel voor- als achteraan in hoogte verstelbaar, bovendien is het stuurwiel axiaal verstelbaar. Iedere bestuurder moet derhalve de voor hem geëigende zitpositie kunnen vinden, zij het dat men als gevolg van de veelzijdige verstelmogelijkheden geruime tijd aan het experimenteren is.
   In het midden van de achterbank een opklapbare armsteun waarin een verbanddoos is weggewerkt. De 733i heeft bovendien verstelbare hoofdsteunen op de rugleuning van de achterbank.
   De voorstoelen zijn in ruim voldoende mate achterwaarts verstelbaar.

Veiligheid
   Uitstekende rijeigenschappen, zeer rustige besturing. Uitstekende remmen met diagonaal gescheiden circuits.
   Enkele uitspringende delen op kniehoogte. Knipperlichtinstallatie. Verstelbare hoofdsteunen op de rugleuningen van de voorstoelen, die voor het uitzicht naar achteren niet hinderlijk zijn. Voorruit van gelaagd glas. Korte, samendrukbare stuurkolom. Kindersloten op de achterportieren.
   Voorin driepuntsgordels met keurig weggewerkte oprolautomaat, éénhandsbediening en drukknopsluiting. Zowel het schouder- als het heupgedeelte liggen in de meest voorkomende stoelposities goed aan.

Dashboard
   Bijzonder fraai en overzichtelijk, lichtelijk gebogen uitgevoerd. Duidelijk afleesbare snelheidsmeters en toerentellers, die alle een slechts bescheiden afwijking hebben.
   Meteraanwijzers voor benzinevoorraad en koelwatertemperatuur, beide gecombineerd met een lampje. Voorts waarschuwingslampjes voor oliedruk, laadstroom, clignoteurs, grootlicht, achterruitverwarming, mistachterlicht, handrem en remvloeistofniveau.
   De 733i heeft links op het dashboard een apart paneel voor diverse functiecontroles. Door een druk op een testknop kunnen via oplichtende lampjes gecontroleerd worden: motoroliepeil, remvloeistofniveau, koelwaterniveau, het niveau van de vloeistof voor de ruitensproeiers, de werking van achter- en stoplichten en de slijtagestand van de remblokken.
   Beide versies hebben een klokje.

Verwarming en ventilatie
   Kachelcapaciteit thans niet te beoordelen, maar zal vast geen aanleiding tot kritiek geven. Temperatuur goed regelbaar. Een deel van de luchtstroom wordt via de voorportieren naar de portierruiten geleid voor de ontwaseming hiervan. Voorts diverse uitstroomopeningen voor de warme lucht, onder meer naar het achtercompartiment.
   Uitstekende ventilatie met rechtstreekse toevoer van buitenlucht; de lucht kan echter niet naar de voetenruimte geleid worden. Afzuiging uit het interieur. Ventilator met vier snelheden.

Verlichting en signalering
   Hoofdverlichting met uitstekende lichtopbrengst; dubbele koplampen, alle met halogeenlampjes. Grootlichtsignalering.
   Aparte parkeerlichten. Achteruitrijlampen, mistachterlicht. Interieurverlichting, één lichtpunt, werkt over alle vier portieren. Lichtpunten in motor- en kofferruimte. Regelbare dashboardverlichting, bedieningsapparatuur fraai verlicht. Bij het afzetten van het contact schakelt de hoofdverlichting automatisch over op stadslicht.

Standaarduitrusting
   Sloten op beide voorportieren. Handgrepen voor passagiers voor- en achterin. Ruitenwissers, twee snelheden en intervalstand met vaste pauzeduur, nemen ook bij hoge snelheden goed af. Elektrische ruitensproeier.
   Binnenspiegel met antiverblindingsstand, elektrisch van binnenuit te verstellen buitenspiegel. Elektrische achterruitverwarming. Aansteker, dagteller. Contactslot met stuurslot en doorstartblokkering. Licht getint glas rondom, bij de 733i zonwerend. Afsluitbare tankdop.
   De 733i heeft een centraal-deurvergrendelingssyteem, waarin ook het kofferdeksel en de klep voor de benzinetankdop zijn begrepen. Voorts heeft de 733i nog een uitneembaar zaklampje in het dashboardkastje, dat automatisch wordt bijgeladen. Stoffen bekleding, tapijtvloerbedekking.
   Gereedschap: krik, wielmoersleutel, 3 steeksleutels, waterpomptang, bougiesleutel en schroevendraaier. De 733i heeft voorts nog 3 ringsleutels, 2 pijpsleutels, een combinatietang en een set reservelampen. Bij beide wagens is dit gereedschap keurig en overzichtelijk opgeborgen in een doos aan de onderzijde van het kofferdeksel.

Documentatie
   Duidelijk en zeer uitgebreid, Nederlands instructieboekje. Een onderdelenboek en een werkplaatshandleiding zijn niet voor particulieren verkrijgbaar.

E23 TESTBERICHTEN